قدس آنلاین: مزاحمت‌های خیابانی یکی از انواع مزاحمت‌هاست و طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران جرم محسوب می‌شود، اما در بیشتر مواقع خانواده‌ها به‌دلیل ترس از آبروی خود به مراجع قانونی گزارش نمی‌دهند و همین عامل موجب استمرار این موضوع شده است.

قانون صریحی با عنوان آزار خیابانی وجود ندارد

نعمت احمدی، وکیل پایه یک دادگستری معتقد است وقتی آزار خیابانی رخ می‌دهد، خانواده‌ها به‌دلیل ترس از آبروی خود به مراجع قانونی گزارش نمی‌دهند و همین عامل موجب استمرار این موضوع می‌شود. در ایران قانون صریحی با عنوان آزار خیابانی وجود ندارد و قانون‌گذار فقط در خصوص الفاظ رکیک، توهین، افترا و... مجازات قانونی در نظر گرفته است.

وی می‌گوید: رفتارهای اجتماعی در گذر زمان با فرهنگ‌سازی تغییر می‌کنند، به عنوان نمونه متلک‌های خیابانی نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته، بنابراین ما با فرهنگ‌سازی می‌توانیم رفتارهای زشت با عنوان آزار خیابانی را از بین ببریم.

البته براساس ماده ۶۱۸ قانون مجازات‌های اسلامی، مزاحمت‌های خیابانی جرم است و در این ماده قانونی آمده «هر کس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیرمتعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی شود یا مردم را از کسب و کار بازدارد، به حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد» اما متأسفانه برخی از بانوان به این مسئله به عنوان جرم نگاه نمی‌کنند و بیشتر آن‌ها ترجیح می‌دهند در برابر مزاحمت‌های خیابانی سکوت کنند و منفعل باشند که دلایل زیادی برای این کار دارند؛ این دلایل می‌تواند شامل ترس از برخورد با فرد مزاحم باشد یا اینکه ترجیح می‌دهند با سکوت خود، به مزاحمت پایان دهند. در این میان نیز عده‌ای از بانوان ترجیح می‌دهند با داد و فریاد با فرد مزاحم برخورد کنند، اما معمولاً اطرافیان نیز چندان واکنشی نشان نمی‌دهند. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که چرا بانوان در برابر مزاحمت‌ها بیشتر سکوت می‌کنند؟ چه موانعی وجود دارد که معمولاً آن‌ها پیگیر برخورد با مزاحمان نمی‌شوند؟

مزاحمت‌های خیابانی در درجه نخست به عنوان یک معضل اجتماعی نگریسته می‌شود. معضلی که هم منشأ اجتماعی دارد و هم می‌توان دلایل روان‌شناختی برای آن عنوان کرد.

کمرنگ شدن اخلاقیات در جامعه

امان قرائی مقدم، استاد آسیب‌شناسی اجتماعی دانشگاه خوارزمی نیز در خصوص دلایل جامعه‌شناسی مزاحمت‌های خیابانی به عنوان یک رفتار ناهنجار اجتماعی می‌گوید: مزاحمت‌های خیابانی انواع مختلفی دارد و به چند دسته تقسیم می‌شود. دسته نخست مزاحمتی است که عاشق برای معشوق ایجاد می‌کند و دسته دوم افراد مشکل‌دار و بد سرپرستی که به لحاظ تربیتی، شخصیتی، فرهنگی و خانوادگی در طبقات پایین اجتماعی قرار گرفته برای بانوان مزاحمت ایجاد می‌کنند و اصولاً به لحاظ جامعه‌شناسی هر چه میزان این محرومیت‌ها بیشتر باشد میزان مزاحمت‌های خیابانی نیز افزایش می‌یابد.

وی افزایش سن ازدواج جوانان، ترویج فرهنگ بی‌بند و باری از سوی رسانه‌های بیگانه و تنوع‌طلبی در بین مردان را از دیگر عوامل بروز مزاحمت‌های خیابانی برمی شمارد و می‌افزاید: در برخی مواقع نیز سهل‌انگاری زنان و دخترانی که با پوشش و آرایش نامناسب وارد جامعه می‌شوند موجب افزایش و تکرار مزاحمت‌ها در جامعه می‌شود.

به گفته این آسیب‌شناس اجتماعی هر چه اخلاقیات و معنویات در جامعه کمرنگ‌تر شود، بی بندوباری و مزاحمت‌های خیابانی نیز افزایش می‌یابد که یکی از نشانه‌های بی‌توجهی به اخلاقیات و معنویات افزایش رو به رشد «هم‌باش‌های سیاه» است که نتیجه‌ای جز سیاهی و تباهی در جامعه ندارد و به اشتباه از آن با عنوان ازدواج سفید یاد می‌شود. بر واژه اشتباه در این هم‌باشی‌های سیاه باید تأکید کرد چرا که اگر ازدواج است باید پیوند شرعی، قانونی و عرفی باشد و اگر سفید است باید عاقبت خوبی به همراه داشته و موجب عاقبت بخیری افراد شود، اما متأسفانه این «هم‌باشی‌های سیاه» نتیجه‌ای جز تباهی و بی بندوباری در پی ندارد و در هر جامعه‌ای که رواج یافته علاوه بر ترویج روابط نامشروع و شکسته شدن قبح اخلاقیات، تخریب بنیان خانواده‌ها، بی‌مسئولیتی، بی‌تعهدی و ناامنی اجتماعی افزایش یافته و مزاحمت‌های خیابانی یکی از مصادیق بارز ناامنی اجتماعی محسوب می‌شود.

سکوت، مزاحمت‌ها را بازتولید می‌کند

دکتر قرائی مقدم با اشاره به اینکه سکوت، مزاحمت‌ها را بازتولید می‌کند، ادامه می‌دهد: بخشی از مزاحمت‌های خیابانی برای زنان و دخترانی اتفاق می‌افتد که پوشش و رفتار مناسبی در جامعه ندارند، اما وقتی بی‌بندوباری و ناامنی اجتماعی افزایش یابد، امنیت زنان و دختران نجیب و حتی خانم‌های سالمند هم تهدید می‌شود که در بسیاری از مواقع به دلیل بی‌اطلاعی از قوانین، برخورد نامناسب برخی از مجریان قانون و یا حفظ آبروی خود و خانواده سکوت می‌کنند و همین مسئله موجب افزایش این مزاحمت‌ها خواهد شد. این وظیفه رسانه‌هاست که با آموزش‌های لازم، مردم را با قوانین آشنا کنند تا نسبت به حقوق خود در جامعه آگاه باشند، زیرا وقتی مردم از حقوق خود آگاه شوند و از طریق قانون آن را مطالبه کنند کسی جرئت نخواهد کرد به حقوق آن‌ها تعرض کند.

مزاحمت خیابانی مورد تأیید هیچ فرهنگی نیست

تقی ابوطالبی احمدی، دکترای تخصصی روان‌شناسی تربیتی نیز در این خصوص می‌گوید: مزاحمت‌های خیابانی نوعی ناهنجاری رفتاری است که در هر جامعه تعاریف خاص خود را دارد و مورد تأیید هیچ فرهنگی نیست. به همین دلیل با افراد خاطی در همه کشورها با توجه به قوانین جاری آن‌ها برخورد می‌شود.

وی می‌افزاید: در کشور ما نیز به دلیل عقاید فرهنگی و فرهنگ دینی، انسان‌ها حریمی دارند که باید از سوی خود فرد و سایر افراد جامعه حفظ شود و هرچه افراد بیشتر حریم خود را حفظ کنند، کمتر مورد مزاحمت قرار می‌گیرند، مگر در موارد استثنایی که از روی عمد اتفاق می‌افتد و مقاومت فرد تأثیری در رفتار افراد خاطی ندارد و باید از طریق قانون به آن‌ها درس عبرت داد.

ابوطالبی احمدی کمرنگ شدن اعتقادات مذهبی و منش دینی را مهم‌ترین عامل بی‌توجهی به حریم خود و دیگران می‌داند و ادامه می‌دهد: بی‌توجهی به اخلاقیات و سبک تربیت دینی و اسلامی زمینه‌ساز تنوع‌طلبی و دیگرخواهی‌های افراطی در نسل جوان و نوجوان کشور شده که هرچه باورهای دینی و فرهنگ زندگی اجتماعی افراد ضعیف‌تر و پایین‌تر باشد ناهنجاری‌ها در رفتار آن‌ها بیشتر خواهد بود؛ تجاوز به حریم دیگران و مزاحمت‌های خیابانی یکی از این ناهنجاری‌های رفتاری محسوب می‌شود.

حریم و حرمت از یک جوهر هستند

این دکترای روان‌شناسی می‌گوید: در برخی مواقع مزاحمت‌های خیابانی به دلیل ناهنجاری‌های رفتاری پسرهای نوجوان و جوان است و ارتباطی با رفتار و پوشش بانوان ندارد و در بیشتر مواقع با بی‌توجهی به فرد خاطی خاتمه می‌یابد. اما با توجه به اینکه حریم و حرمت از یک جوهر هستند و زنان و دخترانی که نسبت به پوشش خود دانش و نگرش دارند و این دانش و نگرش در رفتار آن‌ها متجلی می‌شود به ندرت مورد مزاحمت دیگران قرار می‌گیرند، باید گفت بخشی از این مزاحمت‌ها به دلیل رفتار و پوشش برخی از خانم‌ها در جامعه اتفاق می‌افتد که ناخواسته و یا ندانسته موجب می‌شوند دیگران ترغیب به تجاوز به حریم آن‌ها شوند؛ این جایی است که اگر بخواهیم مزاحمت‌ها کاهش پیدا کند باید بیشتر به آن توجه کنیم تا افراد خاطی به خود اجازه ایجاد مزاحمت ندهند، چرا که در جامعه زنان و دخترانی که پوشش و رفتار مناسب‌تری دارند مزاحمت‌های کمتری برای آن‌ها ایجاد می‌شود و اگر هم مزاحمتی ایجاد شود با مقاومت مواجه خواهد شد و دوامی نخواهد داشت، ضمن آنکه این قبیل بانوان به دلیل اعتماد و اطمینانی که خانواده به آن‌ها دارند از طرح شکایت اِبایی ندارند و با طرح شکایت به مراجع قانونی از تکرار آن پیشگیری می‌کنند.

ابوطالبی احمدی با اشاره به اینکه در برخی مواقع مزاحمت‌های خیابانی به عشق‌های خیابانی و یا حتی ازدواج هم منجر می‌شود، می‌گوید: آنچه حائز توجه است اینکه عشق‌های خیابانی، عشق‌های کاغذی هستند که با یک جرقه کوچک شعله‌ور شده و در مدت کوتاهی به خاکستر تبدیل خواهند شد. درحالی که عشق واقعی مانند درختی تنومد است که حتی اگر دچار حریق شود به طور کامل نخواهد سوخت و می‌توان از کُنده آن استفاده کرد و کُنده آن هم در صورت سوختن، خاکستر نمی‌شود و می‌توان از آن به عنوان زغال استفاده کرد. بنابراین اگر رابطه‌ای با بی‌توجهی به حریم طرف مقابل آغاز شود، توأم با احترام نخواهد بود و هرگز نمی‌توان به بقا و دوام آن امیدوار بود.

به گفته وی در مناطق و استان‌هایی که باورهای دینی و مذهبی قوی‌تر و سبک تربیتی مقتدرانه والدین -آزادی محدود توأم با احترام- حاکم است، باورهای اخلاقی و اعتقادی نهادینه شده و در پی آن ناهنجاری‌های رفتاری در نوجوانان و جوانان مشاهده نمی‌شود و یا بسیار اندک است، چرا که افراد جامعه برای ناموس مردم احترام قائل می‌شوند و همین نگرش مانع از رفتارهای ناهنجاری نظیر مزاحمت‌های خیابانی خواهد شد.  

انتهای پیام/